معنایابی و معناسازی متقابل گردشگر و گردشگری در شهر همدان

از جمله مسائلی که مردم شناسان طی چند دهه ی اخیر در بیشتر جوامع، به طور قابل ملاحظه ای به آن پرداخته اند توجه به پدیده ی گردشگری است، اما این موضوع بیشتر به صورت ظاهری و کلی مورد بررسی قرار می گیرد وگردشگران که در واقع اصلی ترین عناصری هستند که باید به آنها توجه شود، مورد غفلت واقع می شوند. از آن جاکه گردشگری موضوعی انسانی است، هرکس می تواند مشاهدات شخصی خود را از پدیده ای که تجربه کرده، بیان کند. بر این اساس در مطالعه ی حاضر، بر اساس رویکرد کنش متقابل نمادین و روش کیفی، نقش متقابل نمادین و معنایی میان گردشگر و گردشگری، تفاسیر گردشگران از گردشگری و مکان های گردشگری در قالب الگوها و ارزش های هنجاری، بررسی و مورد تحلیل قرار گرفته است. پژوهش حاضر در تمامی مراحل بررسـی خود متـأثر از رویکـرد و روش شناسی گافمن و بلومر به عنوان راهنمای نظری بوده است. میدان مطالعه، تعدادی از مکان های گردشگری معروف شهر همدان است: تپه ی باستانی هگمتانه، آرامگاه پورسینا، آرامگاه باباطاهر، گنجنامه، عباس آباد، غار علیصدر و زیارتگاه استر و مردخای که البته هدف محقق، بررسی و تأکید بر این مکان ها نیست و انتخاب و معرفی آنها صرفاً جهت تعیین و مشخص کردن میدان تحقیقی است که در آن جا مطالعه بر روی گردشگر انجام شده است. نمونه گیری مطالعه «هدفمند» بوده که از میان انواع آن محقق بر معیارهای حداکثر تنوع (جنسیت و سن)، معروف بودن مکان های دیدنی از نگاه گردشگران و پرتجمع ترین این مکان ها، متمرکز بوده است. جهت گردآوری اطلاعات مورد نیاز از روش مشاهدات میدانی و مصاحبه ی عمیق استفاده شده است. روش تحلیل یافته ها، تحلیل موضوعی است؛ بدین گونه که تعداد 16 مقوله که همه ی آن ها از یافته ها نشأت گرفته اند استخراج شده است: در جستجوی اصالت، سوژه ای ادبی، گریز از یکنواختی، فـردگرایی، جمـع گرایی، خداشـناسی، طبـیعت گرایی، زیبایی شنـاسی، ارزشـمندی آثار باسـتانی، نـشانـه شناسی، تعامل فرهنگی، سوژه ای مشهور، جاذبه های معماری، درک نوستالژیک، آب و هوای مطلوب، از تمایلات تا توقعات. بر اساس الگوی موضوعی استخراج شده از این مقوله ها باید گفت که نقش متقابل نمادین و معنایی میان گردشگر و گردشگری به صورت فرایندی پویاست و بسته به دیدگاه، هدف، الگوها، ارزش ها و هنجارهای فرهنگی گردشگران، تفاسیر آن ها از گردشگری، متفاوت و دارای ابعاد متنوعی است و تفسیر و معناسازی گردشگران از گردشگری به هیچ وجه قابل تقلیل به یکی از مقوله ها نیست.